Σε διαδικτυακό σεμινάριο που διεξήχθη ο παραγωγός Gianluca Pica ανέφερε, ότι η εφαρμογή των πρακτικών της βιοδυναμικής καλλιέργειας στους αμπελώνες, μπορεί να μετριάσει της επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη περιοχή του Πιεμόντε. Σχολιάζοντας το πώς η βιοδυναμική θεώρηση προσεγγίζει την αμπελοκαλλιέργεια, ανέφερε ότι στη βιοδυναμική καλλιέργεια χρησιμοποιούνται μόνο μια σειρά οργανικών “παρασκευασμάτων”, καταργώντας οποιαδήποτε προσθήκη συνθετικών σκευασμάτων. Το αποτέλεσμα είναι η βιοδυναμική καλλιέργεια να οδηγεί σε πρωιμότερη και ομοιόμορφη ωρίμανση των σταφυλιών κάτι επιθυμητό, καθώς οι μέσες θερμοκρασίες αυξάνονται σε αυτήν την περιοχή της Βορείου Ιταλίας.
«Με αυτόν τον τρόπο καλλιέργειας, παράγουμε πιο ισορροπημένα σταφύλια που δεν είναι πράσινα και ανώριμα,.κάτι που μας δίνει την δυνατότητα να κάνουμε πρώιμους τρύγους με ώριμα σταφύλι», αναφέρει ο Pica. Σχολιάζοντας το ρόλο του εδάφους, συνεχίζει λέγοντας ότι.«οι άλλοι τύποι καλλιέργειας δίνουν μεγαλύτερες ποσότητες σταφυλιών άλλα είναι εμφανής η έλλειψη ισορροπίας. Οι συμβατικές γεωργικές πρακτικές μεταβάλλουν την φυσική ισορροπία του αμπελώνα,.κάτι που επιτυγχάνει η βιοδυναμική με τα επιθυμητά αποτελέσματα να μεταφέρονται και στα σταφύλια».
Στην περιοχή του Πιεμόντε που συμπεριλαμβάνει και τις διάσημες περιοχές του Barolo και του Barbaresco,.κάποιες χρονιές όπως το 2003 ή το 2017 ήταν υπερβολικά ξηρές με εξαιρετικά ζεστές για την περιοχή συνθήκες. Έτσι σύμφωνα με τον οινοπαραγωγό Federico Ceretto η περιοχή βιώνει όλο και συχνότερα “αφρικανικούς” τρύγους. Σε αυτές τις συνθήκες, η ποσότητα της παραγωγής και οι κρίσιμες παραμέτρους όπως η οξύτητα, το pH και η φαινολική ωριμότητα αλλάζουν. Σε τέτοιες χρονιές οι παραγωγοί ελπίζουν.ότι οι ράγες θα καταφέρουν να φτάσουν στην επιθυμητή φαινολική ωριμότητα προτού τα σάκχαρα γίνουν υπερβολικά υψηλά και οι φυσικές οξύτητες μειωθούν.
Ωστόσο όταν επικρατεί υπερβολική ζέστη και ξηρασία, οι οινοποιοί μπορούν με δυσκολία να χειριστούν τα σταφύλια με υψηλά σάκχαρα, χαμηλές οξύτητες και “πράσινες” τανίνες. Το σύνηθες αποτέλεσμα είναι να παραχθούν οίνοι με ασυνήθιστα υψηλούς αλκοολικούς βαθμούς, με υψηλή στυπτικότητα και δυνητικά μικρή διάρκεια ζωής. Ο Ceretto έχει παρατηρήσει ότι στους βιοδυναμικούς αμπελώνες του, ακόμη και σε αυτούς που βρίσκονται σε πιο ζεστές τοποθεσίες,.τα σταφύλια καταφέρνουν να τρυγηθούν με ώριμες τανίνες πριν αυξηθούν έντονα τα επίπεδα σακχάρων και μειωθούν ο οξύτητες. Για αυτό πιστεύει ότι οι βιοδυναμική καλλιέργεια είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης της αύξησης της θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Εάν όμως οι μέσες θερμοκρασίες συνεχίσουν να αυξάνονται, ο Ceretto πιστεύει ότι μακροπρόθεσμα θα πρέπει να αλλάξουν οι περιοχές καλλιέργειας,.μετακομίζοντας σε μεγαλύτερα υψόμετρα στην ευρύτερη περιοχή Langhe του Πιεμόντε. Και φυσικά αυτό όπως παραδέχτηκε ο Ceretto, επηρεάζει την απόφαση των παραγωγών για το που πρέπει να επενδύσουν. «Σήμερα ο αμπελώνας ενός οινοποιείου στο Barolo κοστίζει 3-4 εκατομμύρια ευρώ ανά εκτάριο, οπότε γεννάται το εξής ερώτημα:.Αν έχω 3-4 εκατομμύρια ευρώ για να επενδύσω σε έναν αμπελώνα σήμερα, ο αμπελώνας που θα αγοράσω θα είναι σε μέρος που θα μου επιτρέπει να καλλιεργώ υψηλής ποιότητας Nebbiolio για άλλα 50 χρόνια;». Αυτή η συζήτηση γίνεται πιο έντονη και στο conzorzio (το διοικητικό όργανο του Barolo). Επίσης πρόσθεσε σε σχέση με το κλίμα της περιοχής, ότι «ενώ οι θερμοκρασίες των τελευταίων 20 χρόνων στην περιοχή είναι περίπου ίδιες,.αν κοιτάξουμε πίσω σε βάθος 100 χρόνων, η αλλαγή είναι μεγάλη».
Ένα ακόμα σημάδι της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή, είναι επίσης ότι κατά τη δεκαετία του 1990 ο Ceretto φύτεψε Pinot Noir και Chardonnay σε υψόμετρο 250 μέτρων,.ένα υψόμετρο που θεωρήθηκε τότε ιδανικό για την παραγωγή αφρώδους οίνου. Το αποτέλεσμα ήταν τα σταφύλια να μην καταφέρουν να πιάσουν τις υψηλές οξύτητες που απαιτούνται για αυτό το στυλ κρασιού. Όμως αυτόν τον αιώνα, έχοντας μεταφέρει τις φυτεύσεις στην περιοχή Alta Langa του Πιεμόντε σε υψόμετρο 500 μέτρων, οι απαιτούμενες οξύτητες επιτεύχθηκαν. Χρησιμοποιώντας την παραπάνω εξέλιξη ως παράδειγμα της αλλαγής του κλίματος, ο Ceretto πρόσθεσε:.«Έχουμε ανέβει από τα 250 μέτρα στα 500 μέτρα σε 15 χρόνια για να παράγουμε αφρώδη οίνο».
O Ceretto ήταν και ένας από τους πρώτος στην περιοχή που εστίασε στην παραγωγή Barolo από έναν αμπελώνα (single vineyard) τη δεκαετία του 1960. Αυτό αποτέλεσε επανάσταση σε μια εποχή.που οι άλλοι παραγωγοί δεν ήταν πεπεισμένοι για την αξία των διαφορετικών terroir στους οίνους τους. Ο Ceretto πρόσθεσε: «Η γη είναι η ψυχή των οίνων μας. Όλο το single vineyard Nebbiolo καλλιεργείται σύμφωνα με το δικό μας βιοδυναμικό πρωτόκολλο. Οινοποιούμε κάθε αμπελοτόπι με τον ίδιο τρόπο ώστε οποιαδήποτε διαφορά προκύπτει στους οίνους.να μπορούμε να την αποδώσουμε πλήρως στις διαφορές στο terroir στο οποίο αναπτύσσονται τα αμπέλια. Αυτό το σύστημα εφαρμόζεται από το 2010 που όλοι οι αμπελώνες που παράγουν ερυθρούς οίνους μετατράπηκαν σε βιοδυναμικούς.και όλοι οι οίνοι από το 2015 και μετά πωλούνται και με βιολογική πιστοποίηση». ⁄⁄ Πηγή: The drinks business
✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ