Η βιωσιμότητα ενός προϊόντος, σε όλες τις μορφές της, έχει γίνει πλέον ένας ισχυρός μοχλός πίεσης που επηρεάζει έντονα τα τελευταία χρόνια το καταναλωτικό συναίσθημα. Την τάση αυτή ακολουθεί τα τελευταία χρόνια και ο αμπελοοινικός χώρος. Σύμφωνα με στοιχεία που συλλέχθηκαν για το IWSR Covid Tracker 2021, σχεδόν οι μισοί Αμερικάνοι ενήλικες που πίνουν αλκοόλ (48%) και το (70%) των κινέζων δήλωσαν ότι “επηρεάστηκαν θετικά” προκειμένου να αγοράσουν αλκοολούχα προϊόντα από εταιρείες που είχαν περιβαλλοντική πιστοποίηση ή διαπιστευτήρια βιωσιμότητας.
Η ιστορία της βιωσιμότητας του οίνου χρονολογείται περισσότερο από ότι η ύπαρξη των περισσότερων οινοποιείων. Οι βιολογικοί οίνοι έχουν ενσωματωθεί στις λίστες πολυτελών εστιατορίων και ανεξάρτητων καταστημάτων από το 1980. Χάρη στην αυξημένη υποστήριξη του κρατικού μονοπωλίου πώλησης, Systembolaget,.οι βιολογικοί οίνοι αντιπροσωπεύουν σχεδόν 1 στις 4 φιάλες που πωλούνται στη Σουηδία.
Πιο πρόσφατα η κατηγορία των βιολογικών οίνων εξελίχθηκε σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτές περιλαμβάνουν τους βιοδυναμικούς οίνους και τους “φυσικούς “οίνους (ή οίνους ήπιων παρεμβάσεων). Οι τελευταίοι υιοθετούν την έννοια της βιωσιμότητας σε βασικό επίπεδο, αφού επιτρέπουν τη διεξαγωγή της φυσικής διεργασίας της ζύμωσης χωρίς χημικές εισροές ή προσθήκη εμπορικών στελεχών ζυμομυκήτων. Ορισμένες οινοπαραγωγικές χώρες και περιοχές έχουν επίσης δημιουργήσει τα δικά τους πρότυπα βιωσιμότητας,.χρησιμοποιώντας την επιρροή του μάρκετινγκ για να δώσουν κίνητρα στους παραγωγούς να λειτουργούν πιο φιλικά απέναντι στο περιβάλλον.
Όπως ήταν αναμενόμενο οι έρευνες δείχνουν ότι οι καταναλωτές οίνου, ενδιαφερόντουσαν για τη βιωσιμότητα. Τουλάχιστον σε ένα αόριστο γενικό πλαίσιο. Στην τελευταία στρατηγική έκθεση Opportunities for Alternative Wines, μέσω μιας έρευνας της Wine Intelligence διαπιστώθηκε ότι σε μεγάλες οινικές αγορές του εξωτερικού (ΗΠΑ, Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία και Αυστραλία) ένα ποσοστό μεταξύ 56-67% των καταναλωτών,.κρίνοντας από τις απαντήσεις τους, είχαν μια έντονη σχέση με τη βιωσιμότητα, τουλάχιστον σε γενικό πλαίσιο όπως προαναφέρθηκε.
Ωστόσο, φάνηκε να υπάρχει μια έλλειψη σύνδεσης μεταξύ της ευρύτερης στάσης τους για τη βιωσιμότητα και την προθυμία τους να αποτυπωθεί στην αγοραστικής τους συμπεριφορά. Μεταξύ των τακτικών αγοραστών οίνου, η προθυμία να πληρώσουν περισσότερο για πιο “βιώσιμους” οίνους ή να τους επιλέξουν με κριτήριο τη βιωσιμότητα,.έπεσε περίπου στο 1/3 των καταναλωτών, στον ίδιο αριθμό αγορών.
Αυτή η ασυμφωνία μεταξύ του τι λένε οι καταναλωτές ότι θα ήθελαν να κάνουν σε σχέση με τα προϊόντα.που είναι πιο φιλικά περιβαλλοντικά ή αειφόρα και τι κάνουν στην πραγματικότητα είναι τεκμηριωμένη εδώ και χρόνια. Σε ένα άρθρο του Harvard Business Review το 2019, που θεωρήθηκε ορόσημο,.η Katherine White και δύο συνάδελφοί της στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας.σημειώνουν ότι το χάσμα μεταξύ επιθυμίας και δράσης για βιώσιμα προϊόντα είναι μεγάλο. Στην πραγματικότητα η έρευνα διαπίστωσε το ίδιο κενό με αυτό της παραπάνω έρευνας. Οι αιτίες αυτού του φαινομένου οφείλονται σε διαφορετικούς παράγοντες όπως η κοινωνική επιρροή (οι άνθρωποι συνηθίζουν να αντιγράφουν τις συνήθειες άλλων), το φαινόμενο ντόμινο.(στους ανθρώπους αρέσει να είναι συνεπείς) και η προβολή μηνυμάτων που αντηχούν τόσο σε ορθολογικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο.
Ωστόσο, η White και οι συνάδελφοί της κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το να πειστούν οι άνθρωποι να αγοράσουν προϊόντα που έχουν παραχθεί με μεγαλύτερη έμφαση στη βιωσιμότητα, παραμένει μια μεγάλη πρόκληση,.καθώς υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επιστρέψουμε σε λιγότερο βιώσιμες λύσεις. Η συνήθως υψηλότερη τιμή είναι ένας από τους βασικούς αποτρεπτικούς παράγοντες. Το θετικό για αυτή την κατηγορία των οίνων, όπως τεκμηριώνεται και από τα δεδομένα παρακολούθησης,.είναι ότι η τάση αγοράς φαίνεται να κινείται προς μια θετική κατεύθυνση. Ο δείκτης Wine Intelligence Alternative Wine Opportunity Index, που αποτυπώνει τη δέσμευση των καταναλωτών σε κατηγορίες οίνου εστιασμένες στη βιωσιμότητα όπως οι βιολογικοί, “φυσικοί”,.βιοδυναμικοί ακόμα και οίνοι δίκαιου εμπορίου (Fair trade) δείχνει ότι οι όλοι οι παραπάνω παρουσιάζουν κέρδη σε όλους τους τομείς. Μέσα σε αυτή την ομαδοποίηση η κατηγορία που ξεχωρίζει τα τελευταία δύο χρόνια είναι οι “φυσικοί” οίνοι. Φαίνεται ότι έχει επωφεληθεί από την εκτενή υπεράσπιση της κυρίως από την κοινότητα των σομελιέ και μπορεί πλέον να βρεθεί σε wine lists σε μπαρ και εστιατόρια σε όλες τις μεγάλες ανεπτυγμένες πόλεις του κόσμου και όχι μόνο.
Αυτό που φαίνεται να ξεχωρίζει τους “φυσικούς” από τις άλλες κατηγορίες βιώσιμων οίνων,.είναι ότι εστιάζεται περισσότερο στη προβολή της εγγενής διαδικασίας.με την οποία παρασκευάζεται ο οίνος και κάνει το γευστικό του προφίλ πολύ ξεχωριστό. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους πιο εδραιωμένους στις αγορές βιολογικούς οίνους,.που συνεχίζουν να δημιουργού κοινό, αλλά με λιγότερο θεαματικό ρυθμό ανάπτυξης. Οι βιολογικοί οίνοι μπορεί να ισχυρίζονται ότι προσφέρουν μια καλύτερη γευστική εμπειρία στον καταναλωτή,.αλλά σε γενικές γραμμές η επιλογή αγοράς είναι πιο πιθανό να στηρίζεται στο ότι η αυτή η κατηγορία είναι πιο βιώσιμη ή ηθική επιλογή.
Η σκόπιμη στρατηγική της Systembolaget να αυξήσει τον αριθμό των βιολογικών οίνων στα καταστήματα λιανικής της,.οδήγησε τη Σουηδία να γίνει μια από τις μεγαλύτερες και επιτυχημένες αγορές βιολογικού οίνου,.επιβεβαιώνοντας το παράδειγμα των White et al. για την επίδραση της κοινωνικής επιρροής. Οι “φυσικοί” οίνοι φαίνεται επίσης να επωφελούνται από τα ίδια κίνητρα,.κυρίως μεταξύ ενός κομματιού πιο τακτικών καταναλωτών που καταναλώνουν οίνους σε μεγαλύτερες πόλεις όπως το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη. Μπορεί η βιώσιμη αγορά οίνου να απαιτεί περισσότερη από την ώθηση που προσφέρει η κοινωνική επιρροή έτσι ώστε να γίνουν τα αντίστοιχα προϊόντα κυρίαρχη τάση.
ΠΗΓΗ: Wine Intelligence
✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ