Οι πολυφαινόλες των ερυθρών οίνων “καίνε τις θερμίδες του φαγητού”

Κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής εκδήλωσης με τίτλο “Οίνος και διαχείριση βάρους – είναι δυνατόν;“, η καθηγήτρια Rosa M. Lamuela-Raventós απάντησε στους παρευρισκόμενους : «Είναι δυνατόν και θα εξηγήσω γιατί».

Η Lamuela-Raventós είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Διατροφής, Επιστήμης Τροφίμων και Γαστρονομίας του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης.και οι έρευνες της έδειξαν ότι η μέτρια κατανάλωση οίνου δεν συνδέεται με την αύξηση του βάρους. Παράθεσε νέα στοιχεία που δείχνουν ότι ο ερυθρός οίνος μπορεί να βοηθήσει το σώμα να κάψει θερμίδες όταν καταναλώνεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων,.ενώ ταυτόχρονα προσφέρει μια σειρά από οφέλη για την υγεία. Απευθυνόμενη στο κοινό ανέφερε επίσης ότι ο όρος κενές θερμίδες είναι παραπλανητικός όταν χρησιμοποιείται για τον οίνο αφού περιέχει μέταλλά, βιταμίνες και πολυφαινόλες.

Ξεκινώντας το διαδικτυακό σεμινάριο το οποίο διοργανώθηκε από τον οργανισμό Wine in Moderation, επισήμανε ότι υπάρχει ένα αυξανόμενο ποσοστό ατόμων του παγκόσμιου πληθυσμού που ταξινομούνται ως παχύσαρκα, εάν ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) είναι 30 ή υψηλότερος,.σημειώνοντας ότι κάτω από 25 τα άτομα χαρακτηρίζονται ως κανονικά ή λιποβαρή και από 25-30 ως υπέρβαρα. «Κάθε χρόνο βλέπουμε ότι υπάρχουν όλο και λιγότερα άτομα με φυσιολογικό βάρος και ο αριθμός των ατόμων με παχυσαρκία αυξάνεται,.γεγονός που προκαλεί ανησυχία, ιδιαίτερα όταν αφορά τα παιδιά» συμπληρώνει, προσθέτοντας ότι «το πρόβλημα με την παχυσαρκία είναι οι ασθένειες που αυξάνονται μαζί με την παχυσαρκία».με κυριότερες τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, τις καρδιακές παθήσεις και τα ψυχολογικά προβλήματα που τις συνοδεύουν. Ο συνδυασμός της αύξησης των παχύσαρκων ατόμων και της αίσθησης ότι όλα τα αλκοολούχα ποτά προσφέρουν μόνο “κενές θερμίδες”,.αφαίρεσε αυτόματα τον οίνο από οποιαδήποτε δίαιτα απώλειας βάρους.

Ποια είναι όμως η συσχέτιση της παχυσαρκίας και του κινδύνου εμφάνισης καρδιοαγγειακών νοσημάτων που την συνοδεύουν, με τους διαφορετικούς τύπους αλκοολούχων ποτών; Για να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση,.η Lamuela-Raventós βασίστηκε στα αποτελέσματα μιας έρευνας που ονομάζεται PREDIMED (Prevención con Dieta Mediterránea),.η οποία εστιάζει στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της μεσογειακής διατροφής σε ένα σχεδόν τυχαίο δείγμα 7500 συμμετεχόντων,.τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν το 2013.

Έχοντας επεξεργαστεί τα στοιχεία της έρευνας ανέφερε αρχικά ότι τα άτομα που κατανάλωναν αλκοόλ δεν είχαν μια πιο υγιεινή διατροφή από εκείνους που δεν κατανάλωναν,.αλλά παρόλα αυτά, τα άτομα που κατανάλωναν οίνο είχαν μειωμένο καρδιακό ρυθμό και χαμηλότερο ΔΜΣ όταν η κατανάλωση ενέργειας ήταν ίδια με τα άτομα που δεν έπιναν. Τα αποτελέσματα αυτά ίσχυαν για τα άτομα που έπιναν λίγο (1-6 μονάδες την εβδομάδα) και για αυτά που κατανάλωναν περισσότερο από 14 μονάδες την εβδομάδα,.αλλά τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρούνταν μεταξύ των ατόμων που κατανάλωναν μέτριες ποσότητες, δηλαδή 7-14 μονάδες την εβδομάδα. Επίσης η τελευταία ομάδα είχε και μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων,.συγκριτικά με τα άτομα που απείχαν από την κατανάλωση αλκοόλ, το οποίο μετρήθηκε εξετάζοντας τα επίπεδα γλυκόζης και τα τριγλυκερίδια. Όσον αφορά τη χοληστερόλη δεν παρατηρήθηκαν αλλαγές στα επίπεδα.

Η Lamuela-Raventós εστίασε την προσοχή της και σε ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να ληφθεί υπόψη όταν εξετάζουμε την αλληλεπίδραση της κατανάλωσης οίνου με την υγεία. Το πότε και με ποιόν τρόπο πίνεται. Χρησιμοποιώντας στοιχεία από μια βραζιλιάνική μελέτη1 που συσχετίζει το χρονοδιάγραμμα κατανάλωσης και τον τύπο του αλκοολούχου ποτού με το μεταβολικό σύνδρομο (ιατρικός όρος που συνδυάζει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, υψηλής αρτηριακής πίεσης και παχυσαρκίας) έδειξε ότι η μέτρια κατανάλωση οίνου παρείχε προστατευτική δράση έναντι της εμφάνισης καρδιοαγγειακών παθήσεων και διαβήτη όταν συνδυάζεται με γεύματα, αλλά είχε “ουδέτερη επίδραση” όταν καταναλώνεται εκτός. π.χ. σε ένα μπαρ. Αυτή η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 14.000 άτομα,.κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση οίνου κυρίως με την συνοδεία γευμάτων συνδέεται με μικρό κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου. Αντίθετα, η κατανάλωση μπύρας εκτός γεύματος και σε μεγαλύτερες ποσότητες, συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου.

Η καθηγήτρια Lamuela-Raventós ανέφερε ότι εργάζεται σε μια νέα έρευνα που πρόκειται να δημοσιευτεί σύντομα και χρησιμοποιεί την μέτρηση της ποσότητας τρυγικού οξέως στα ούρα.(το κυριότερο οξύ που απαντάται στον οίνο) ως βιοχημικό δείκτη για να καταγράψει το επίπεδο κατανάλωσης οίνου σε μια ομάδα 215 γυναικών.που βρίσκονται μετά την εμμηνόπαυση και έχει υψηλό ΔΜΣ. Παρόλο που η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί,.αναφέρει ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπήρξε αύξηση ΔΜΣ, βάρους ή περιφέρειας μέσης σε εκείνες που κατανάλωναν οίνο.και ταυτόχρονα ανιχνεύτηκαν μικρότερα επίπεδα χοληστερόλης. Συμπερασματικά δεν υπήρχε καμία επίδραση στο βάρος και οι βιοχημικές παράμετροι ήταν καλύτερες,.πράγμα που σημαίνει ότι η μέτρια πρόσληψη οίνου ανά ημέρα και βάρος,.όχι μόνο δε δημιουργεί προβλήματα, αλλά βελτιώνει και τις βιοχημικές παραμέτρους.

Τι είναι όμως αυτό που κάνει τη μέτρια κατανάλωση οίνου να ωφέλει την υγεία; Για την Lamuela- Raventos, η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στις πολυφαινόλες που απαντώνται κυρίως στους ερυθρούς οίνους. Σχολιάζοντας ότι τα αλκοολούχα ποτά συνήθως αναφέρονται ως άδειες θερμίδες, είπε: «Δε συμφωνώ με αυτό. Το κύριο συστατικό του οίνου που δίνει και τις θερμίδες είναι η αιθανόλη, αλλά ο οίνος περιέχει επίσης μέταλλα όπως το κάλιο και πολλές διαφορετικές πολυφαινόλες σε ένα ευρύ φάσμα,.με καταγεγραμμένο έναν αριθμό διαφορετικών υποκατηγοριών, μεγαλύτερο από 75. Από τις ανθοκυάνες μέχρι τα φλαβονοειδή, με ποιο διάσημη τη ρεσβερατρόλη. Και η μπίρα περιέχει κάποιες πολυφαινόλες όπως η ρεσβερατρόλη, αλλά οι υψηλότερες συγκεντρώσεις μεταξύ των αλκοολούχων ποτών, βρίσκεται στους οίνους. Μια τυπική μέση συγκέντρωση σε ερυθρούς οίνους είναι 200mg/100ml και σε λευκούς 30mg/100ml».

Μια φυσική φαινόλη όπως η ρεσβερατρόλη, βοηθάει το ανθρώπινο σώμα να αυξήσει την ποσότητα του καφέ λιπώδη ιστού που είναι μια κατηγορία “καλού” λίπους.που μετατρέπει τα τρόφιμα σε θερμότητα και βοηθά στο κάψιμο θερμίδων. Αυτή η διαδικασία που ονομάζεται θερμογένεση, ευνοείται από την παρουσία πολυφαινολών,.που σημαίνει ότι το σώμα δεν εξουδετερώνει μόνο τις θερμίδες του οίνου,.αλλά επίσης καίει και τα τρόφιμα που συμπληρώνουν το γεύμα. Επίσης βελτιώνει τη χλωρίδα του εντέρου, κάτι που είναι ακόμα πολύ σημαντικό για την υγιή λειτουργία του σώματος μας ειδικά όσο μεγαλώνουμε.

Αναγνωρίζοντας ότι οι πολυφαινόλες δε βρίσκονται μόνο στον οίνο η Lamuela- Raventos εξέτασε μέσα από μια έρευνα τις βασικές πηγές πρόσληψης πολυφαινολών στην Ισπανία. Η έρευνα έδειξε ότι μετά τα φρούτα και τα λαχανικά που είχαν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις,.επόμενη πηγή ήταν ο οίνος ακολουθούμενος από το ελαιόλαδο και τους ξηρούς καρπούς. Οι πολυφαινόλες όμως που βρίσκονται στον οίνο ήταν “πολύ βιοδιαθέσιμες”.

Επιστρέφοντας στη μελέτη PREDIMED, η Lamuela- Raventos ανέφερε ότι η κατανάλωση περισσότερων πολυφαινολών είχε ως αποτέλεσμα χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων και μικρότερη θνησιμότητα. Συμπληρώνει, «η υψηλότερη πρόσληψη τροφών πλούσιων σε πολυφαινόλες, όπως αυτές που υπάρχουν στους ερυθρούς οίνους, φαίνεται να συμβάλει στη διατήρηση του βάρους, επαναλαμβάνοντας αφενός ότι η κατανάλωση οίνου δε σχετίζεται με την αύξηση του σωματικού βάρους,.αφετέρου ότι καλύτεροι παράμετροι καρδιαγγειακής υγείας παρατηρούνται στους καταναλωτές οίνου» προσθέτοντας ακόμα ότι ακολουθώντας ένα πρότυπο μεσογειακής διατροφής,.συμπεριλαμβανομένου και ενός ποτηριού οίνου με τα γεύματα, βοηθάμε στην προσπάθεια διαχείρισης του βάρους.

Τέλος όταν ρωτήθηκε εάν τα οφέλη της μέτριας κατανάλωσης οίνου εξακολουθούν να παρατηρούνται και σε μια δυτικού τύπου διατροφή απάντησε: «Το 25% των ευεργετικών αποτελεσμάτων της μεσογειακής διατροφής οφείλονται στον οίνο, άρα εάν η διατροφή σας δεν είναι καλή και συμπεριλάβετε την κατανάλωση οίνου με μέτρο,.τότε είναι σίγουρα καλύτερο από το να απουσιάζει τελείως,.εκτός φυσικά εάν αναφερόμαστε σε εγκύους ή άτομα που υποφέρουν από ηπατικές νόσους».

Νωρίτερα φέτος εκδόθηκε και ένα βιβλίο από τον πρώην πρόεδρο του εθνικού ινστιτούτου καρκίνου της Γαλλίας David Khayat, με τίτλο Arrêtez de Vous Priver2 (σταματήστε να στερείτε από τον εαυτό σας), το οποίο καλούσε τους ανθρώπους να απολαμβάνουν το σεξ και τον οίνο για να καρπωθούν τα θετικά αποτελέσματα που μπορούν να έχουν αυτά τα δύο στον ψυχισμό των ανθρώπων. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη, τα ευρήματα της Lamuela-Raventós και τις απόψεις του Khayat,.φαίνεται ότι η κατανάλωση με μέτρο ερυθρού οίνου είναι ευεργετική και για το μυαλό και το σώμα. Ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι όπως ειπώθηκε και στο διαδικτυακό σεμινάριο του περασμένου μήνα, για να αποκομίσουμε τα μέγιστα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση οίνου, ο οίνος πρέπει να είναι ερυθρός και να καταναλώνεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων. // ΠΗΓΗ: The drink business by Patrick Schmitt

1 Bruna Angelo Vieira et al., 2016. Timing and type of alcohol consumption and the metabolic syndrome-ELSA-Brasil. PLoS One, 16 September, pp 1-17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5028065/
2 https://www.thedrinksbusiness.com/2021/02/drink-wine-have-sex-advises-leading-french-doctor/

✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ