Οι γενετικοί δείκτες* είναι το μέλλον της αμπελουργίας

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Cornell στη Νέα Υόρκη ανακοίνωσαν μια ανακάλυψη που αφορά τους γενετικούς δείκτες και ενδιαφέρει σίγουρα τους καλλιεργητές και ειδικότερα τους αμπελουργούς. Η ομάδα αποδέχθηκε την πρόκληση και κατάφερε να επιτύχει τη βελτίωση φυτών, μεταφέροντας σε αυτά γενετικούς δείκτες. Με αυτήν τη νέα τεχνική μπορούν πλέον να βελτιώσουν το ποσοστό της μεταφοράς γενετικών δεικτών σε είδη της αμπέλου από 2% σε 92%.και να δώσουν στις καλλιεργήσιμες ποικιλίες επιθυμητά χαρακτηριστικά που υπάρχουν στις άγριες ποικιλίες.

Ο Bruce Reisch επικεφαλής του προγράμματος γενετικής βελτίωσης αμπέλου στο Πανεπιστήμιο του Cornell αναφέρει:.«Η νέα στρατηγική ανάπτυξης με βάση τους γενετικούς δείκτες είναι εφαρμόσιμη για τη βελτίωση και τη γενετική έρευνα σε πολλά διαφορετικά προγράμματα βελτίωσης των πρεμνών». «Φανταστείτε ότι οδηγείτε σε έναν αυτοκινητόδρομο» συνεχίζει. «Γνωρίζετε γενικά που θέλετε να πάτε, αλλά δεν έχετε έναν οδικό χάρτη για να φτάσετε εκεί. Δε ξέρετε ούτε πόσο μακριά είναι η έξοδος ούτε από ποια έξοδο πρέπει να βγείτε. Ουσιαστικά έχετε χαθεί. Οι γενετικοί δείκτες λοιπόν είναι σαν τις πινακίδες στο δρόμο, που μας ειδοποιούν που και πότε είναι οι έξοδοι. Μας λένε δηλαδή που βρισκόμαστε στο χρωμοσωμικό χάρτη, εάν υπάρχει ένα γονίδιο που ελέγχει μια εξαιρετικά επιθυμητή γεύση ή κάποιο άλλο που ελέγχει την αντοχή στις ασθένειες. Έτσι εάν έχετε ακριβείς οδηγίες για το που βρίσκεται κάθε γονίδιο δεν είστε χαμένοι πια» καταλήγει. «Έχετε ανακαλύψει έναν τρόπο να βρείτε το δρόμο σας μέσα από εκατομμύρια και εκατομμύρια ζεύγη βάσεων.που συνθέτουν τους κωδικούς του DNA. Οι γενετικοί δείκτες παρέχουν ότι πρέπει να γνωρίζετε για το πρέμνο που θέλετε να καλλιεργήσετε».

Με αυτήν τη νέα γενετική ανακάλυψη που χρησιμοποιεί αυτόματη τεχνολογία αλληλουχίας DNA οι καλλιεργητές σε παγκόσμιο επίπεδο μπορούν να ελέγξουν τις καλλιέργειες τους και να μάθουν αμέσως ποια φυτά έχουν τα ποιο επιθυμητά χαρακτηριστικά ανεξάρτητα από την ποικιλία,.τον τόπο και το είδος από το οποίο έχουν προέλθει ή ποια είδη ήταν οι γονείς του.

Μια εργασία που αλλάζει τα δεδομένα

Ο Donnell Brown πρόεδρος της εθνικής συμμαχίας για την αμπελουργική έρευνα αναφέρει στο Cornell Chronicle:.«Αυτή εργασία είναι ικανή να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού και είναι μόνο η αρχή. Από εδώ και πέρα μπορούμε να επιταχύνουμε σημαντικά τη γενετική εξερεύνηση,.που θα μας βοηθήσει να βελτιώσουμε την παραγωγή και τις ιδιότητες των σταφυλιών αλλά και να ανταποκριθούμε επιτυχημένα στη μεταβολή του κλίματος και στις απειλές από ασθένειες».

Σε αυτό το σημείο ο Reisch αναφέρει: «Υπάρχουν όλα τα είδη γονιδίων για την αντοχή στις ασθένειες.και ένα από τα πράγματα που κάνουν οι γενετικοί δείκτες είναι να μας επιτρέπουν να συσσωρεύουμε πολλαπλά γονίδια για επιπρόσθετη αντίσταση. Το σημαντικό είναι ότι έαν έχετε μόνο ένα γονίδιο, ένα παθογόνο.όπως το ωίδιο θα έχει ευκολότερο έργο στο να ξεπεράσει έναν μοναδικό μηχανισμό αντίστασης.έναντι πολλών μηχανισμών αντίστασης που θα προσφέρουν τα πολλαπλά γονίδια». Θεωρώντας τη μεθοδολογία της βελτίωσης ένα ακόμα εργαλείο στην εργαλειοθήκη για την ανάπτυξη καλύτερων σταφυλιών στο μέλλον προσθέτει:.«Οι ποικιλίες που φυτεύονται σήμερα είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που φυτευόντουσαν πριν 10 ή 20 χρόνια. Έχουμε δει μεγάλες αλλαγές στις επιτραπέζιες ποικιλίες τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς, νέες ανθεκτικές στις ασθένειες ποικιλίες εν μέρει λόγω και της κλιματικής αλλαγής,.αλλά και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς και νομοθετικούς περιορισμούς στη χρήση φυτοφαρμάκων που ανοίγουν ένα εντελώς νέο κεφάλαιο στο βιβλίο της επιστημονικής έρευνας».

Ζητήματα όπως οι ασθένειες και τα καιρικά φαινόμενα αποτελούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια το επίκεντρο του ενδιαφέροντος από την πλευρά των παραγωγών,.που μπορούν πλέον να φτάσουν στον επιθυμητό στόχο πολύ πιο γρήγορα. Πάρτε παράδειγμα το ζήτημα του μύκητα του ωιδίου. Σύμφωνα με τον Reisch: «Μπορούμε πλέον σε εμπορικούς αμπελώνες να τον μετρήσουμε σε πραγματικό χρόνο. Στέλνουμε τα στελέχη που συλλέχτηκαν για προσδιορισμό της αλληλουχίας του DNA και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα,.ο έλεγχος των αποτελεσμάτων θα μας υποδείξει την απαραίτητη χημική καταπολέμηση. Με αυτόν τον τρόπο, οι μέθοδοι ελέγχου των ασθενειών μπορούν να τροποποιηθούν γρήγορα και τα στελέχη να ελεγχθούν πριν ο πληθυσμός τους εκτιναχτεί πέρα από τα όρια ελέγχου».

Ο γενετικός ερευνητής Lance Cadle-Davidson, στην παθολογία φυτών στο USDA (Τμήμα Γεωπονίας των Ηνωμένων Πολιτειών) αναφέρει ότι τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είναι ένα εργαλείο,.πιο δυνατό από ότι είχε αρχικά συνειδητοποιήσει η επιστημονική κοινότητα. «Ανοίγει νέες ευκαιρίες για να γίνουνε συνδέσεις εκεί που δεν υπήρχαν στο παρελθόν γιατί τώρα όλοι μιλάμε την ίδια γλώσσα» συνεχίζει ο Cadle-Davidson. Μπορούμε πλέον να έχουμε μια καλή εικόνα του γονιδιώματος του σταφυλιού με χαμηλό κόστος. Οι παραγωγοί με τη βοήθεια των γενετιστών που αναπτύσσουν νέες ποικιλίες, θα ωφεληθούν επειδή χρησιμοποιούμε δείκτες DNA για την ανάπτυξη ανθεκτικών στις ασθένειες ποικιλιών που είναι και το μέλλον της αμπελουργίας. ⁄⁄ Πηγή: Western FarmPress by Lee Allen

* Γενετικοί δείκτες (genetic markers) = ή μεταλλαγή ή οποία παράγει ευδιάκριτο φαινότυπο (αλληλόμορφο που «μαρκάρει» ένα γονίδιο/χρωμόσωμα). Αθανάσιος Μαυρομάτης – Τάνια Μαρκοπούλου. Γενετικής & Βελτίωσης φυτών ΑΠΘ.

✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ