Αισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν την πτητική αιθανόλη δοκιμάζονται σε εργαστηριακό επίπεδο αλλά και στον αμπελώνα, για να προσδιοριστεί εάν μπορεί να ανιχνευθεί η εκκίνηση της φάσης θανάτου των κυττάρων της ράγας. Η καινοτόμος αυτή μέθοδος που υπολογίζει την απελευθέρωση αιθανόλης είναι μέρος ενός μεγαλύτερου έργου που υποστηρίζεται από τον οργανισμό Wine Australia και διερευνά τις αιτίες, τις συνέπειες και τον έλεγχο του κυτταρικού θανάτου των ραγών στο αμπέλι.
Μια υγιής ράγα. Οι μικρές σκοτεινές κουκίδες αντιπροσωπεύουν το εσωτερικό μεμονωμένων κενοτόπιων των κυττάρων.
Οι σκούρες κηλίδες στα δεξιά υποδεικνύουν περιοχές κυτταρικού θανάτου.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή, καθηγητή του τμήματος Γεωπονίας, Τροφίμων και Οίνου του Πανεπιστήμιου της Αδελαΐδας Stephen Tyerman, η ομάδα του ανακάλυψε ότι η απελευθέρωση αιθανόλης από τις ράγες συμβαίνει όταν αυτές στρεσάρονται λόγω έλλειψης οξυγόνου. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να καταλάβουμε πότε ξεκινάει ο κυτταρικός θάνατος,.κάτι που θα ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο για να παρακολουθήσουμε την υγεία και την ικανότητα ωρίμανσης της ράγας. Ο κυτταρικός θάνατος και κατά συνέπεια η συρρίκνωση της ράγας αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα για τους καλλιεργητές. Εμφανίζεται όταν οι ράγες χάνουν ξαφνικά βάρος κατά τη διάρκεια του σταδίου της όψιμης ωρίμανσης και αποδίδεται στην αφυδάτωση και την απώλεια της ζωτικότητας των κυττάρων της ράγας. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο μπορεί να καταστρέψει μια ολόκληρη καλλιέργεια, υποβαθμίζοντας την ποιοτικά και ποσοτικά. Σε κάποιες χρονιές οι απώλειες στην απόδοση μπορεί να φτάσουν και το 30%.
«Η υπόθεση εργασίας που κάνουμε, είναι ότι η αιτία του κυτταρικού θανάτου είναι η έλλειψη της μεταφοράς οξυγόνου στη ράγα για να τροφοδοτήσει την αναπνοή» αναφέρει ο καθηγητής Tyerman. «Πιστεύουμε ότι το πρόβλημα είναι εντονότερο στα σταφύλια της ποικιλίας Shiraz σε σύγκριση με άλλες ποικιλίες.λόγω της μεγαλύτερης αντίστασης στη ροή του οξυγόνου που υπάρχει στον ποδίσκο μέσω κάποιων εξειδικευμένων πόρων». Συνεχίζοντας ο Tyerman αναφέρει ότι «τα προβλήματα της μεταφοράς οξυγόνου εμφανίστηκαν όταν οι θερμοκρασίες ανέβηκαν και τα πρέμνα υπέστησαν υδατικό στρες..Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αναπνοής στη ράγα άρα και μεγαλύτερες απαιτήσεις σε οξυγόνο –.αλλά δυστυχώς το οξυγόνο δε μπορεί να εισχωρήσει αρκετά γρήγορα και έτσι η ράγα κυριολεκτικά ασφυκτιά».
Σύμφωνα λοιπόν με τον καθηγητή Tyerman είναι πιθανό ο κυτταρικός θάνατος κάτω από βέλτιστες συνθήκες να εμφανιστεί στις ράγες,.μερικές εβδομάδες αργότερα από τη χρονική στιγμή ενός φυσιολογικού τρύγου. «Η διαδικασία μπορεί να είναι ένα φυσικό κομμάτι της ωρίμανσης που πιθανόν να επηρεάσει τη γεύση, αφού οι μεταβολίτες αναμιγνύονται σε κυτταρικά διαμερίσματα που συνήθως είναι διαχωρισμένα». Ωστόσο, έχει καταστεί σαφές ότι ο ακριβής χρόνος του κυτταρικού θανάτου έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία. «Κάποτε ξεκινούσε περίπου 100 ημέρες μετά την άνθηση, αλλά τώρα βλέπουμε ότι ξεκινάει πολύ νωρίτερα. Πιστεύουμε ότι είναι το αποτέλεσμα των όλο και πιο συχνών ζεστών περιόδων που παρατηρούνται στην αρχή της αμπελουργικής χρονιάς».
Για το λόγο αυτό η ερευνητική διαδικασία μελετά την επίδραση στις ρίζες, ιδιαίτερα σε εκείνες που είναι πιο ανθεκτικές στην ξηρασία ή/και συμμετέχουν πιο ενεργητικά ώστε το φύλλωμα να παρέχει περισσότερη σκιά στα σταφύλια. Βέβαια, το πρόγραμμα δεν εξετάζει απλώς το τι θεωρείται φυσιολογική αφυδάτωση των ραγών,.η οποία επηρεάζει και κάποιες ποικιλίες περισσότερο από άλλες. Ένα μέρος της έρευνας που διενεργήθηκε κάτω από την επίβλεψη του Tyerman,.θα εξετάσει την αυξημένη συχνότητα ανεξήγητων κυτταρικών θανάτων της ράγας η οποία έχει σαν αποτέλεσμα σημαντική απώλεια φορτίου σε πολλές περιοχές.
Η συμβουλή προς τους παραγωγούς εν τω μεταξύ είναι να τηρούν τις τυπικές διαδικασίες:.«Διατηρώντας τις ράγες πιο δροσερές κατά τη διάρκεια ενός αιφνίδιου κύματος ζέστης, αφού διατηρώντας το αμπέλι ενυδατωμένο θα μειωθεί ο κυτταρικός θάνατος των ραγών και η συρρίκνωση που ακολουθεί» δήλωσε ο Δρ Tyerman. Αυτό το πρόγραμμα συνδέεται με ένα προηγούμενο πρόγραμμα του Wine Australia,.που είχε διαπιστώσει ότι η ράγα του σταφυλιού της ποικιλίας Cabernet Sauvignon επηρεάζεται έντονα από τις κλιματικές παραμέτρους. Η ύπαρξη δυσμενών κλιματικών συνθηκών μπορεί να προσδώσει αρνητικά χαρακτηριστικά στη γεύση των οίνων από τη συγκεκριμένη ποικιλία. ⁄⁄ Πηγή: Wine Australia
✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ