Στους παραδοσιακούς αμπελώνες, η πρακτική της αμπελοκαλλιέργειας βασίζεται στα υδατικά αποθέματα που δημιουργούνται με τη βροχή. Με αυτόν τον τρόπο διατηρείται η φυσιολογική λειτουργία και η παραγωγικότητα της αμπέλου. Η παραγωγικότητα στους μη αρδευόμενους αμπελώνες είναι συνήθως αρκετά χαμηλή και μεταβαλλόμενη, καθώς εξαρτάται από την επάρκεια των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων ανά εποχή και από την αποτελεσματικότητα των αμπελουργικών τεχνικών και των πρακτικών διατήρησης του εδάφους και του νερού. Οι πιέσεις της σύγχρονης οινικής αγοράς έχουν δημιουργήσει την ανάγκη για πιο παραγωγικούς αμπελώνες με αυξημένη αξιοπιστία.και προβλεψιμότητα στη διακύμανση των αποδόσεων από έτος σε έτος, ακόμα και στις πλέον παραδοσιακές περιοχές καλλιέργειας.
Πολλές αμπελουργικές περιοχές που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια βρίσκονται σε ημιάνυδρες και άνυδρες περιοχές.που έχουν ετήσιες βροχοπτώσεις που δε μπορούν να υποστηρίξουν σύγχρονα αμπελουργικά συστήματα. Εν τω μεταξύ σε άλλες περιοχές με μακρά αμπελουργική παράδοση, η ποσότητα και η σταθερότητα των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων έχει καταστεί ανεπαρκής και αναξιόπιστη.καθιστώντας δύσκολη την κάλυψη των απαιτήσεων της αλυσίδας εφοδιασμού για τη διασφάλιση ικανοποιητικών ποσοτήτων και προϊόντων υψηλής ποσότητας. Τα συστήματα παραγωγής έχουν διαφοροποιηθεί και προσαρμοστεί ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες και τη διαθεσιμότητα των πόρων.(συμπεριλαμβανομένου και του νερού) και εξελίσσονται με βάση την εμπειρία, την έρευνα, την ανάπτυξη και την εξέλιξη των αγορών.
Οι υδάτινοι πόροι σε παγκόσμιο, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο είναι τώρα κάτω από σοβαρή πίεση. Υπάρχει ανταγωνισμός για τη χρήση του νερού από τις ανθρωπινές και τις περιβαλλοντικές ανάγκες, από τις αστικές / δημοτικές βιομηχανίες, από την πρωτογενή παραγωγή,.ενώ ταυτόχρονα έχει αυξηθεί και η ανασφάλεια για τον προσβάσιμο όγκο νερού, την ποιότητα του και την σταθερή πρόσβαση σε αυτό. Η βιώσιμη χρήση νερού έχει γίνει πλέον κοινωνική, περιβαλλοντική,.βιομηχανική και επιχειρηματική προτεραιότητα σε ολόκληρο τον κόσμο και πολιτικό ζήτημα για κυβερνήσεις, βιομηχανίες και εμπορικούς φορείς. Όλο και περισσότερο, η κοινωνική αποδοχή θα εξαρτάται από τα υγιή περιβαλλοντικά διαπιστευτήρια όλων των παραγόντων που εμπλέκονται στην αλυσίδα εφοδιασμού,.με κορυφαίο όλων τη βιώσιμη χρήση νερού.
Δεδομένων αυτών των κατευθύνσεων, ο OIV αποφάσισε να αντιμετωπίσει αυτό το βασικό για τον αμπελουργικό τομέα ζήτημα,.με την έγκριση του ψηφίσματος του 2018 Resolution OIV-VITI 569-2018 “OIV protocol for the sustainable use of water in viticulture”. Ο κύριος στόχος αυτού του ψηφίσματος είναι ο καθορισμός ορθών πρακτικών διαχείρισης των υδάτων με βάση τις αρχές της αειφορίας που καθορίζονται στο ψήφισμα Resolution OIV-CST 518-2016.“OIV general principles of sustainable vitiviniculture – environmental – social – economic and cultural aspects”.
Ο OIV έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι αυτό το ψήφισμα θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα έγγραφο που να εξηγεί τις τεχνικές και επιστημονικές κατευθύνσεις,.αποφάσισε να δημιουργήσει ένα έγγραφο συλλογικής πραγματογνωμοσύνης στο πλαίσιο του.“Vine Protection and Viticultural Techniques” (PROTEC) ομάδα από την επιτροπή αμπελουργίας. Στόχος ήταν να γίνει αυτό το έγγραφο,.ένα εργαλείο αναφοράς και καθοδήγησης σχετικό με τον αμπελουργικό τομέα και την αειφόρο χρήση του νερού.
Επιπλέον αυτό το έγγραφο επιδιώκει να πετύχει τους στόχους του στρατηγικού σχεδίου του OIV για την περίοδο 2020-2024 και ιδιαίτερα όσον αφορά τον άξονα “Προώθηση της φιλικής για το περιβάλλον αμπελουργίας” μέσω των κατευθύνσεων Β και Γ:.“Βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης” και “Διατήρηση των φυσικών πόρων”.και το πρόσφατα εγκεκριμένο ψήφισμα Resolution OIV-VITI 641-2020 “OIV guide for the implementation of principles of sustainable vitiviniculture”.
Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη βιώσιμη χρήση νερού στους οινοποιήσιμους αμπελώνες προορίζονται για να αποτελέσουν το κλειδί για τις παγκόσμιες αρχές.όσον αφορά τη δραστηριότητα της καλλιέργειας σταφυλιών. Ωστόσο όπως περιγράφηκε παραπάνω, η μεταβλητότητα σε περιφερειακούς πόρους, σε περιβαλλοντικά ζητήματα, στην τοποθεσία και στις επιχειρηματικές ιδιαιτερότητες μπορεί να είναι ουσιαστική,.απαιτώντας έτσι προσαρμογή στην πράξη σε μεμονωμένες περιπτώσεις.
Με βάση αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να καταστεί εφικτό να σκιαγραφηθεί ή να περιγραφεί μια ολοκληρωμένη απάντηση στις προκλήσεις της βιωσιμότητας του νερού σε κάθε γεωγραφική περιοχή. Αυτή η προσέγγιση απαιτεί την καλά ενημερωμένη εξέταση και στάθμιση όλων των βασικών παραγόντων και των αλληλεπιδράσεων τους:
Ολόκληρος ο οδηγός του OIV για το 2021 για τη βιώσιμη χρήση του νερού στους οινοποιήσιμους αμπελώνες ΕΔΩ.
✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ