Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε για την περιγραφή των αρωμάτων δε φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση των αρωμάτων του οίνου, σύμφωνα με μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Experimental Psychology: General. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δείχνουν ότι η οσφρητική μνήμη των ειδικών στη γευσιγνωσία, δε βασίζεται στην ικανότητά τους να περιγράφουν με ακρίβεια και λεπτομέρεια τα αρώματα του οίνου. Σε προηγούμενη έρευνα, διαπιστώθηκε ότι η γνώση του αντικειμένου διαμορφώνει την ορολογία της γευσιγνωσίας. «Βρήκαμε ότι οι ειδικοί στον τομέα του οίνου ήταν καλύτεροι στην περιγραφή του, από ότι οι ειδικοί του καφέ στην περιγραφή του καφέ».αναφέρει ο συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης Ilja Croijmans.
«Έχοντας κατά νου την υπόθεση της γλωσσικής σχετικότητας* θέλαμε να ερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ της γλώσσας και της σκέψης. Οι ακραίες εκδοχές αυτής της υπόθεσης δηλώνουν ότι η γλώσσα είναι αλληλένδετη με τη σκέψη και ότι δεν υπάρχει σκέψη χωρίς γλώσσα. Οι πιο μετριοπαθείς εκδοχές θεωρούν ότι η γλώσσα μπορεί να διαμορφώσει τη σκέψη ή ότι η γλώσσα κατευθύνει την προσοχή,.που με τη σειρά της διαμορφώνει τη σκέψη μας. Θέλαμε να δοκιμάσουμε να δούμε εάν υπάρχει σχέση μεταξύ της οσφρητικής μνήμης και της ικανότητας να περιγράφουμε τους οίνους» συνεχίζει ο Croijmans.
Στην έρευνα συμμετείχαν 48 άτομα στους οποίους ζητήθηκε να απομνημονεύσουν ένα σύνολο 24 οσμών. Σε αυτές περιλαμβάνονταν αρώματα του οίνου, οσμές που σχετίζονται με τον οίνο και κοινές οσμές. Τα 24 άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν επαγγελματίες του οινικού κλάδου (οινολόγοι, sommeliers ή οινοπαραγωγοί) ενώ τα άλλα 24 άτομα δεν είχαν κάποια επαγγελματική σχέση με τον οίνο. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες κλήθηκαν να μυρίσουν και αμέσως να ονοματίσουν τη μυρωδιά όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια,.ενώ οι άλλοι μισοί έλαβαν οδηγίες να παραμείνουν σιωπηλοί κατά τη διάρκεια της απομνημόνευσης. Για να ελέγξουν την οσφρητική τους μνήμη, οι συμμετέχοντες μύρισαν ξανά τις αρχικές 24 μυρωδιές μαζί με 24 νέες. Ακολούθως τους ζητήθηκε να υποδείξουν εάν είχαν μυρίσει ξανά κάποια από τις οσμές στον παρελθόν. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι επαγγελματίες του οινικού κλάδου, θυμόντουσαν περισσότερο τις οσμές του οίνου σε σχέση με τους μη επαγγελματίες. Ωστόσο η περιγραφή των οσμών δεν επηρεάστηκε από την ικανότητα των ειδικών.
«Η εμπειρία διαμορφώνει τη σκέψη. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να βελτιωθούν με αρκετή πρακτική άσκηση. Ακόμα και κάτι που φαίνεται δύσκολο αρχικά όπως η περιγραφή των οσμών, κάτι με το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι είτε δεν προσπαθούν κάν είτε δυσκολεύονται, μπορεί να βελτιωθεί με την πρακτική. Η μνήμη σε ένα συγκεκριμένο τομέα μπορεί να βελτιωθεί με την πρακτική άσκηση» δηλώνει ο Croijmans. Όμως οι συμμετέχοντες που τους ζητήθηκε να παραμείνουν σιωπηλοί, μπορεί να έχουν ονομάσει τις οσμές κρυφά. Για να το διαπιστώσουν αυτό οι ερευνητές,.πραγματοποίησαν ένα δεύτερο πείραμα με άλλους 146 συμμετέχοντες συμπεριλαμβανομένων 66 επαγγελματιών του οινικού κλάδου. Όπως και στην πρώτη έρευνα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απομνημονεύσουν 10 οσμές του οίνου και 10 κοινές οσμές. Ωστόσο για να επηρεάσουν την προφορική κωδικοποίηση των οσμών, σε ορισμένους συμμετέχοντες ανατέθηκε τυχαία να διατηρήσουν στη μνήμη τους μια σειρά ψηφίων ενώ μυρίζουν τις οσμές.
Ο Croijmans και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν και πάλι ότι οι επαγγελματίες είχαν καλύτερη μνήμη των οσμών του οίνου, συγκριτικά με τους μη επαγγελματίες. Ωστόσο δε βρέθηκαν στοιχεία που να δείχνουν ότι η παρέμβαση με τους αριθμούς εμπόδισε την αναγνώριση από τους ειδικούς,.παρέχοντας περισσότερες αποδείξεις ότι η ονομασία των οσμών δεν βελτιώνει τη μνήμη. Ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι η γλώσσα δεν έχει σχέση με την εμπειρία του οίνου. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η γλώσσα θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο οι ειδικοί του οίνου αποκτούν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τις οσμές ενός οίνου.
«Δε βρέθηκε καμία επίδραση της γλώσσας στη μνήμη αλλά είναι πιθανό η γλώσσα να διαμορφώνει τη σκέψη με άλλους τρόπους. Είναι δύσκολο για παράδειγμα να αντιληφθούμε έναν τρόπο εκπαίδευσης και εξάσκησης χωρίς τη χρήση της γλώσσας. Ένα ακόμα εύρημα είναι ότι οι ειδικοί στον οίνο έχουν καλύτερη μνήμη και καλύτερη γλώσσα μόνο στο κομμάτι που αφορά τις οσμές του οίνου και όχι σε άλλες οσμές. Δε γνωρίζουμε όμως ποια είναι τα όρια αυτής της διαπίστωσης. Είναι π.χ. ένα γερμανός ειδικός στα Riesling καλύτερος στον να θυμάται και να περιγράφει Pinot Noirs από την Καλιφόρνια; Και αν ναι γιατί; Στην πραγματικότητα δε γνωρίζουμε. Είναι πραγματικά διασκεδαστικό να δουλεύεις με εμπειρογνώμονες στον οίνο, ειδικά αν σου δίνουν και πληροφορίες για το πώς λειτουργεί το ανθρώπινο μυαλό» καταλήγει ο Croijmans. // ΠΗΓΗ: PsyPost by Eric W.Dolan
*Έννοια που υποστηρίζει ότι η γλώσσα επηρεάζει τον τρόπο σκέψης του ανθρώπου.
Η πλήρης δημοσίευση: Croijmans, I., Arshamian, A., Speed, L. J., & Majid, A. (2021). Wine experts’ recognition of wine odors is not verbally mediated. Journal of Experimental Psychology: General, 150(3), 545–559.
✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ