Οι οινοπαραγωγικές περιοχές σε όλο τον κόσμο πλήττονται από ακραία καιρικά φαινόμενα όπως καταστροφικές ξηρασίες, πλημμύρες και πυρκαγιές. Για δεκαετίες οι αμπελουργοί / οινοποιοί εργάζονται για ένα πιο βιώσιμο τρόπο χρήσης του νερού στους αμπελώνες και στο οινοποιείο. Το τελευταίο όμως διάστημα η ανάγκη εξοικονόμησης νερού έχει ανέβει στη λίστα των προτεραιοτήτων τους.
Για την καλύτερη διαχείριση του νερού, είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό πόση ποσότητα απαιτείται για την παρασκευή μιας φιάλης οίνου. Κατά μέσο όρο χρειάζονται περίπου 120 λίτρα νερού για να παρασκευαστεί ένα ποτήρι οίνου των 125ml, σύμφωνα με το Water Footprint Network,.ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που εργάζεται για ένα πιο βιώσιμο μέλλον όσον αφορά το νερό. Ενδεικτικά οι ποσότητες νερού που χρειάζονται άλλα προϊόντα είναι 5.000 λίτρα για την παραγωγή 1 κιλού τυρί, 24.400 λίτρα για 1 κιλό σοκολάτα και 30 λίτρα για ένα φλιτζάνι των 250ml τσάι.
Ανάμεσα στις λύσεις υψηλής τεχνολογίας όπως η χρήση αισθητήρων παρακολούθησης της κατανάλωσης νερού σε πραγματικό χρόνο.και χαμηλής τεχνολογίας όπως η άνυδρη καλλιέργεια των αμπελώνων, υπάρχουν διάφοροι τρόποι ανάλυσης και μείωσης της χρήσης νερού στον αμπελώνα. Μεγάλο μέρος όμως της κατανάλωσης νερού ξοδεύεται στο οινοποιείο με το πλύσιμο του εξοπλισμού.
Το οινοποιείο Fetzer Vineyards με πιστοποιημένους αμπελώνες που εκτείνονται σε έκταση 960 εκταρίων στην περιοχή Mendocino της California,.ήταν το πρώτο οινοποιείο στις ΗΠΑ το 2016 που ανακύκλωσε τα υγρά απόβλητα του οινοποιείου με τη βοήθεια σκουληκιών, χρησιμοποιώντας το σύστημα BioFiltro BIDA. Ο διευθυντής αναγεννητικής ανάπτυξης και βιωσιμότητας Jess Baum εξηγεί πως λειτουργεί αυτό το σύστημα: «Μια ανοιχτή λεκάνη είναι γεμάτη με στρώσεις από ροκανίδια, ποταμίσια βότσαλα και κάδους αποστράγγισης. Τα σκουλήκια και οι μικροοργανισμοί τροφοδοτούνται στη συνέχεια με οργανικά υποπροϊόντα.(φλοιοί σταφυλιών, γίγαρτα και στερεά υπολείμματα) που έχουν απομείνει από τη οινοποιητική διαδικασία. Τα υγρά απόβλητα διανέμονται πάνω από τον κάδο με ψεκαστήρες. Οι γαιοσκώληκες στη συνέχεια καταναλώνουν τα μεγαλύτερα στερεά, τα χωνεύουν και παράγουν μια νέα οργανική ύλη πλούσια σε μικροοργανισμούς και βακτήρια. Από εκεί ένα βιοφίλμ, από δισεκατομμύρια αποικίες μικροοργανισμών, εργάζονται συμβιωτικά για να καταναλώσουν και να αφομοιώσουν τα απόβλητα. Τα σκουλήκια σε αναζήτηση τροφής κινούνται μέσα στο κλειστό σύστημα με αποτέλεσμα αυτό να αερίζεται και να καθαρίζεται το νερό. Από την αρχή μέχρι το τέλος, η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου τέσσερις ώρες.» Σύμφωνα με τον Baum το σύστημα παράγει εκατομμύρια λίτρα νερού κάθε χρόνο, το οποίο επαναχρησιμοποιείται για άρδευση του τοπίου και επανατροφοδότηση των υπόγειων υδάτων,.με απώτερο στόχο να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για την άρδευση των αμπελώνων.
«Το σύστημα μας αποτελεί παράδειγμα της αναγεννητικής φιλοσοφίας μας χρησιμοποιώντας τη φυσική τεχνολογία, στη συγκεκριμένη περίπτωση σκουλήκια και μικροοργανισμούς,.για να ανανεώσουμε και να αποκαταστήσουμε ένα πεπερασμένο πόρο. Δουλεύοντας σε αρμονία με τη φύση, αξιοποιώντας τη γνώση των υπόγειων οργανισμών να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα,.είμαστε σε θέση να αναγεννήσουμε τα αποθέματα νερού χωρίς να επιβαρύνουμε το οικοσύστημα. Στην πραγματικότητα, εκτός από το ανακυκλωμένο νερό και το προϊόν που προκύπτει από την εκκένωση των σκουληκιών.μπορεί να προστεθεί στον αμπελώνα για να αυξήσει τη γονιμότητα του εδάφους και να βελτιώσει την ικανότητα συγκράτησης νερού και άνθρακα στο έδαφος» αναφέρει ο Baum.
Αεροφωτογραφία της καλλιέργειας σκουληκιών στο οινοποιείο Fetzer Vineyards στο Hopland της California. ©Wine industry Advisor.
Το Frey Vineyards, το πρώτο βιολογικό και βιοδυναμικό οινοποιείο της Αμερικής με παραγωγή περίπου 200.000 κιβωτίων ετησίως,.χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα BioFiltro, το οποίο έγινε πλήρως λειτουργικό στις αρχές του 2020. «Η πολιτική βιωσιμότητας του Frey Vineyards είναι να προσπαθήσουμε να μιμηθούμε το οικοσύστημα στο οποίο τίποτα δεν πάει χαμένο» αναφέρει ο Jonathan Frey, ιδρυτής και COO της Frey Vineyards και συνεχίζει:.«Στη φύση τα απόβλητα αποσυντίθενται και μετατρέπονται σε λίπασμα. Το σύστημα που χρησιμοποιούμε απαιτεί πολύ λίγη ενέργεια και στο τέλος έχουμε καθαρό νερό και πολύτιμα σκουλήκια για να προσθέσουμε στο πρόγραμμα γονιμότητας του αμπελώνα». Κάθε μέρα το σύστημα επεξεργάζεται έως και 10000 γαλόνια “γκρίζου” νερού. Το νερό αυτό ακολούθως στέλνεται στις τεχνητές λίμνες άρδευσης οπού χρησιμοποιείται όπως απαιτείται σε όλη τη διάρκεια του έτους.
Το οινοποιείο Abbott Claim ήταν πρόθυμο να χρησιμοποιήσει την αντιρρυπαντική μέθοδο με τα σκουλήκια αμέσως. «Τελειώσαμε την κατασκευή στο οινοποιείο το 2020 και συνεργαστήκαμε στενά με τον αρχιτέκτονα Larry Ferar.για να δημιουργήσουμε ένα χώρο που να λειτουργεί με και όχι ενάντια στη φύση. Η προσέγγιση μας στην οινοποίηση επικεντρώνεται στη βιωσιμότητα για αυτό και χρησιμοποιούμε βιολογικές πρακτικές και στην οινοποίηση», προσθέτει ο αμπελουργός Heath Payne. Το οινοποιείο που έχει ως σκοπό να παράγει πάνω από 10.000 κιβώτια με οίνο το χρόνο στεγάζει την αποικία με σκουλήκια σε ένα κοντέινερ όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στις θαλάσσιες μεταφορές. «Όλο το γκρίζο νερό μας μπαίνει στο κοντέινερ και στη συνέχεια το καθαρίζουν τα σκουλήκια».εξηγεί ο Payne και συνεχίζει: «Αυτό το καθαρό νερό στη συνέχεια τροφοδοτεί μια λίμνη και χρησιμοποιείται για οργανικούς ψεκασμούς επειδή εμείς πραγματοποιούμε 100% άνυδρη αμπελουργία. Μια απρόσμενη παρενέργεια αυτού του συστήματος είναι ο τρόπος που καθάρισε η λίμνη η οποία είχε γίνει αναερόβια επειδή τα νερά ήταν στάσιμα. Η λίμνη πλέον είναι ένας εποχικός βιότοπος για κοτσύφια με κόκκινα φτερά και μεταναστευτικές πάπιες και χήνες,.οπότε είναι ωραίο να βλέπεις και κάτι υγιεινό να αναβιώνει και να φιλοξενεί τα πουλιά».
Καθώς οι συνθήκες ξηρασίας αυξάνονται παγκοσμίως, η απόρριψη νερού δεν είναι πλέον βιώσιμη. Το συγκεκριμένο σύστημα εφαρμόζεται σε μια ποικιλία γεωργικών δραστηριοτήτων , συμπεριλαμβανομένων και των γαλακτοκομικών. Μέχρι στιγμής έχει ανακυκλώσει 41 δισεκατομμύρια γαλόνια (1 αμερικάνικο γαλόνι= 3,78 λίτρα) αρκετά για να γεμίσει 62.121 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. // ΠΗΓΗ: Wine industry Advisor by Kathleen Willcox
✒️ Δημήτρης Καραχάλιος, ΟΙΝΟΛΟΓΟΣ